قلعه کوه اسفاد

در قسمت غربی اسفاد کوهی به نام کوه مزار اشی واقع شده که روزگارانی مردمی در سر این کوه زندگانی می کردند که امروزه مردم آنجا را قلعه کوه می نامند . 

  مساحت ساخته شده روی کوه به تقریب هشتصد متر می رسد . قدمت پیشین این قلعه نامشخص است .که هیچ دگی در ان مکان را به یاد ندارد و در هیچ مقوله ای بیان نشده است 

 بهترین اقامتگاه جهت اسکان بوده   که دور تا دور آن خالی و دره می باشد که دیدگاه خوبی به تمام نقاط جهت حملات ناگهانی دشمن بوده است.   

این قلعه اولین اقامت گاه اسفاد بوده که به علت موقعیت صعب العبور جهت حملات ناگهانی و اشرار منتخب شده است 

حدود 250 تا سیصد متر ارتفاع این کوه می باشد 

آثار باقی مانده و مخروبه مشهود امروز  که همچنان نمایان است نشان از ده پانزده خانوار می باشد  که خانه های سنگی زیر کوهی و بالا ی کوه تعبیه شده است 

بعضی از جایگاه خانه ها  امروزه به دست افرادی سود جو

و فرصت طلب به حفاری در آمده  که محل حفاریها مشخص است . علت حفاریها بدلیل غنائم قدیمی و قدمتی می باشد .

رجال کهن امروزی عرض می دارند در عصر کهن از قلعه کوه تنلی به قنات در زیر خاک حفاری شده که دست رسی آنها را به اب آسان کرده بود که تا قبل از زله 59 همچنان قسمتی از ان پابرجا بوده و امروزه دیگر هیچ آثاری از ان نیست و با خاک یکسان شده است . 

کاش این اثار در درجه خودش محفوظ گردد چرا که در  جایگاه خود جز آثاری مهم می باشد.

خالقی اسفاد